شبهه 42

آیا این مطلب درسته که بعضی ها می گویند از نظر قرآن اگر با کفار پیمان بستیم هرچه آنها پیمان شکنی بکنند بازهم ما باید با آنها پیمان ببندیم؟

پاسخ:

نه تنها انتساب این سخن به قرآن کریم به هیچ وجه صحت ندارد بلکه آیات فراوانی داریم که به صراحت این دیدگاه را رد می کند که به برخی از آن ها اشاره میکنیم:

در مواردی می فرماید اگر با آنها پیمان بستید تا وقتی که به پیمان خود پایبند بودند شما نیز پایبند باشید وگرنه عهد و پیمان آنها حرمتی نخواهد داشت: 

کَیْفَ یَکُونُ لِلْمُشْرِکِینَ عَهْدٌ عِندَ اللَّهِ وَعِندَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدتُّمْ عِندَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَکُمْ فَاسْتَقِیمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ 

برای مشرکین نزد خدا و پیامبرش پیمانی نیست مگر کسانی که با آنان در کنار مسجد الحرام پیمان بسته اید ، پس تا زمانی که به پیمان خود با شما پایبند بودند، شما هم به پیمانتان با آنان پایبند باشید، زیرا خدا پرهیزکاران را دوست دارد. سوره توبه آیه7

همچنین می فرماید: 

إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِکِینَ ثُمَّ لَمْ یَنقُصُوکُمْ شَیْئًا وَلَمْ یُظَاهِرُوا عَلَیْکُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى? مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ 

مگر کسانی از مشرکان که با آنان پیمان بستید، سپس چیزی نسبت به شما نکاستند و احدی بر ضد شما یاری نکردند، پس به پیمانشان تا پایان مدتشان وفادار باشید؛ زیرا خدا پرهیزکاران را دوست دارد. سوره توبه آیه 4

در آیه دیگری تکلیف نحوه برخورد با مشرکین عهد شکن را به صراحت بیان میکند و می فرماید: 

وَإِن نَّکَثُوا أَیْمَانَهُم مِّن بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِی دِینِکُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ إِنَّهُمْ لَا أَیْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنتَهُونَ 

و اگر پیمان هایشان را پس از تعهدشان شکستند و در دین شما زبان به طعنه و عیب جویی گشودند، در این صورت با پیشوایان کفر بجنگید که آنان را هیچ تعهدی نیست، باشد که بازایستند. سوره توبه آیه 12

در سوره انفال آیه 58 کلامی بالاتر از این دارد و نه تنها در صورت عهد شکنی بلکه می فرماید حتی اگر میترسید که عهد شکنی کنند نیز به آنها خبر بده که عهد و پیمان گسسته است: 

وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوْمٍ خِیَانَةً فَانبِذْ إِلَیْهِمْ عَلَى? سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْخَائِنِینَ 

و اگر از خیانت و پیمان شکنی گروهی بیم داری، پس به آنان خبر ده که به صورتی مساوی گسسته است؛ زیرا خدا خائنان را دوست ندارد.

با این وجود ممکن است برخی برای اغراض سیاسی به این آیه تمسک کنند: 

الَّذِینَ عَاهَدتَّ مِنْهُمْ ثُمَّ یَنقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِی کُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لَا یَتَّقُونَ 

همان کسانی که با برخی از آنان پیمان بستی، ولی هر بار پیمانشان را مى  شکنند و از خدا پروا نمى کنند. سوره انفال آیه 56

در پاسخ می گوئیم:

اول: شان نزول این آیه مربوط به یک گروه نبوده بلکه مربوط به سه گروه از یهودیان یعنی بنی قینقاع، بنی نضیر و بنی قریظه بود که هر کدام جداگانه عهد شکنی کردند.

دوم: استناد به این آیه بدون توجه به آیات بعد مغالطه آشکاری است، چرا که در ادامه این آیه خداوند می فرماید:

الأنفال 

فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِی الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِم مَّنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ 

پس اگر در میدان جنگ بر آنها دست یافتی، آنها را تار و مار کن تا برای همیشه متذکر شوند. سوره انفال آیه 57 

حتی در ادامه و در آیه 58 همین سوره میفرمایند اگر بیم عهد شکنی از طرف آنها را داری عهد و پیمان را به طرف آنها بیانداز.

بنابراین طبق دستورات قرآنی در صورت عهدشکنی از طرف دشمنان دیگر تعهد یکطرفه معنی ندارد و باید قاطعانه با آنها برخورد کرد آنگونه که پیامبر اسلا(ص) با یهودیان عهدشکن برخورد کرد و حتی با صرف ترس از عهد شکنی آنها باید پیش دستی کرده و آن را گسست شده اعلام کرد.

????#محمدمهدی_فریدونی

eitaa.com/antishobhe313mmf