شبهه 57

آیا علی(ع) زنان را ناقص العقل معرفی می کند؟

پاسخ:

اول: جز معصومین هیچکس از عقل کاملی برخوردار نیست، بلکه همه بشریت چه مرد و چه زن عقلشان ناقص است که به مرور زمان و با بهره گیری از ابزارهای مختلف شناخت، به سمت تکامل پیش میرود. و اینکه امام (ع) فرمودند: «زنان ناقص العقل اند» به این معنا نیست که پس عقل مردان کامل است و به اصطلاح نفی شیء اثبات ما عدا نمیکنه! همانطور که اثبات شیء نفی ما عدا نمیکند!

دوم: عقل معانی و اقسام مختلفی دارد. امیر المومنین علی(ع) می فرمایند: «العقل عقلان؛ عقل الطبع و عقل التجربه». یعنی دو نوع عقل داریم، عقلی که در آفرینش انسان است و عقلی که با تجربه به دست می آید و در تفسیر ناقص العقل بودن زنان می فرماید: «چون شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد هست» از اینرو در اینجا عقل به معنای فهم نیست، زیرا در شهادت دادن معقولات تاثیری ندارند؛ چراکه شاهد آنچه را که دیده باید بیان کند و این ارتباطی به کم و زیادی عقل به معنای فهم ندارد، بلکه عقل در اینجا چه بسا به معنای عقل تجربی باشد؛ زیرا زنان در آن زمان در معاملات و شهادات تجربه کمتری نسبت به مردان داشته اند.

سوم: با مراجعه به قرآن کریم تا حدودی مطلب روشن تر میشود‌. خداوند می فرماید:

 فَإِن لَّمْ یَکُونَا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَکِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَى?... سوره بقره آیه 282

یعنی اگر دو تا مرد برای شهادت پیدا نشد پس یک مرد و دو زن کفایت می کند تا اگر یکی از زن ها فراموش کرد دیگری یادآوری کند.

باتوجه به این آیه میتوان گفت علت اینکه شهادت دو زن برابر با یک مرد است این است که بخاطر تفاوت های زن و مرد، زن ها در مباحث شهادت و امور مرتبط با آن بیشتر دچار فراموشی میشوند که شاید بخاطر این باشد که تجربه زنان در معاملات و شهادت کمتر است نه اینکه فهم زن ها ناقص باشد. البته شهادت دادن یک حق نیست تا کسی بگوید حقی از زن ها ضایع شده است بلکه یک تکلیفی است که خداوند بنابر دلایلی بر زنان آسان گرفته است. و از آنجا که عواطف و احساسات توسط عقل کنترل میشود و زنان نسبت به مردها نوعا از عواطف و احساسات قوی تری برخوردار هستند و مانند مردها نمی توانند آن را به طور کامل به کنترل خود در بیاورند از اینرو این تکلیف به دو تا زن سپرده شده است.

در پایان نباید غافل شویم که عده ای مثل فمنیسم ها با اغراض شخصی و بعضا با هدف سوء استفاده از زنان و برای رسیدن به مطامع هوس آلود خود، مدعی دفاع از حقوق زنان شده و به این بهانه پرچم مخالفت با بعضی از آموزه های مترقی اسلام برداشته اند؛ حال آنکه بر کسی پوشیده نیست که زن در دین مبین اسلام از جایگاه بسیار ویژه و ممتازی برخوردار است و با تحریف ظاهر برخی احکام و آموزه های دینی خللی به این جایگاه رفیع وارد نخواهد شد.

????#محمدمهدی_فریدونی

eitaa.com/antishobhe313mmf