بسم الله الرحمن الرحیم

بررسی معنای دحو الارض

اگر با حدیث دحو الارض در اعمال 25 ذی القعده برخورد کرده باشید، شاید این دغدغه برای شما هم در معنی حدیث پیش آمده باشد که براستی آیا زمین از زیر خانه کعبه گسترده شده ؟ چطور می شود ؟ آیا علوم روز این معنا را اثبات می کند؟ مگر زمین قطعه ای از یک کره عظیم نبوده که در اثر انفجاری بزرگ در این نقطه از هستی قرار گرفته ؟ اگر اینگونه است پس اینکه از زیر خانه کعبه کشیده وگسترده شده چه معنا دارد با اینکه همه زمین یک جا موجود بوده؟ از زیر خانه کعبه گسترده شده یعنی چه؟ آیا خانه کعبه نقطه شروعی بوده و از آنجا کم کم زمین رشد کرده و مانند توپی گرد وکروی شده؟ براستی معنای این حدیث چیست؟ اصلا آیا چنین روایتی صادر شده است؟

بسیار اتفاق می افتد که گاهی در اثر ناتوانی انسان در فهم مراد روایتی خود به خود این اشکال به ذهن خطور می کند که اصلا آیا این روایت سند دارد؟ آیا سندش معتبر است؟ در حالیکه در مواجهه با روایاتی که از پس قرون متوالی با خون دلها به مارسیده و از فیلتر های فراوانی عبورکرده اگر جایی با عقل ناقص ما ناسازگار بود شرط عقل این است که اول فهم خود را متهم کنیم نه اینکه در سند تشکیک کنیم چرا که فرمودند رب حامل فقه الی من هو افقه منه1

در این نوشتار با استفاده از کلمات بزرگان حدیث دحو الارض را که ناظر به کریمه والارض بعد ذلک دحیها 2 است و نه تنها به نحو متعدد در منابع روایی ما ذکر شده3 بلکه در خلال ادعیه4 هم از این معنا ذکری به میان آمده می پردازیم تا به خواننده فهیم اثبات کنیم که در فهم یک روایت هزار نکته باریکتر زمو وجود دارد که حتی بر اهل فن هم ممکن است مخفی بماند. به همین دلیل است که برخی بزرگان متاخر از روایات معارفی اصطیاد کرده اند که هرگز به ذهن ناقلین آن روایات مبارکات خطور نکرده است.

مفاد دحو الارض از زیر کعبه به تقریر حضرت علامه حسن زاده آملی از کلمات استادشان علامه ذولفنون حاج میرزا ابولحسن شعرانی البته با بازنویسی این کمترین بدین شرح است: 5

5 دروس هیئت ودیگر رشته های ریاضی، حسن زاده آملی ص 231-232

غرض اینکه این معنای دحو الارض را استاد فن می تواند کشف کند و این معنا را از غرر معجزات قولی حضرت خاتم صلی الله علیه و آله بشمرد چرا که چهارده قرن پیش به برجستگی کمربند زمین و مناطق نزدیک به آن اشاره دارد زمینی که قرن ها گذشت تا کرویت آن اثبات شد نه نادان مغرضی که در پی شبهات است تا آنها را بهانه لغزش ها قرار دهد و کج فهمی هایش را به دین نسبت می دهد و از آن خرده می گیرد.

1کافی ج1 ص 403

2 نازعات 31

3 تهذیب ج1 ص 306

4 اقبال الاعمال ص 310-314 ط رحلی اللهم داحی الکعبه

کره زمین در جانب دو قطب تطامن دارد یعنی مسطح است واندکی فرو رفتگی دارد ودر آفاق استوایی تقبب یعنی برآمدگی دارد. با توجه به اینکه زمانی آب همه کره زمین غرق در آب بوده است و با توجه به این نکته که شهر مکه به افاق استوایی نزدیک است یعنی عرض جغرافیایی آن 21درجه و25 دقیقه شمالی است این معنا به ذهن می رسد که مراد از کشیده شدن زمین از زیر کعبه می تواند این باشد که اول جایی از خشکی که از زیر آب پدیدار شد زمین خانه کعبه بوده است و از آن نقطه خشکی های زمین گسترش پیدا کرد. این معنا وقتی تایید می شود که به لغت ارض در کلام عرب مراجعه شود. در لغت عرب ارض به معنی کره زمین نیست بلکه به معنی سطح خشکی است در مقابل دریا وکوه. در لغت کوه ودریا از ارض نیستند بنابرین زمین های مکه و مخصوصا کعبه اولین زمینهایی بودند که زیر آب بیرون آمدند. اینکه خشکی های زمین زمانی زیر آب بوده اند بر کسی پوشیده نیست نه تنها صاحبان فن این نکته را تایید می کنند بلکه با اندک دقتی در اطراف خود می توانید به این نکته اطمینان پیدا کنید. در ایام تحصیلات کلاسیک، این حقیر به تعدادی فسیل از صدف های دریایی از بیابانهای لم یزرع روستای آباء و اجدادی دست یافتم که وقتی آنها را به معلم مهربان زیست شناسی دوره دبیرستان نشان دادم شعفی زاید الوصف در چهره اش هویدا شد.